Beluister deze aflevering ook op Spotify, Apple Podcasts of een ander podcast platform.
Voor wie doof of slechthorend is, of liever de aflevering leest, kan hier de transcriptie van de aflevering vinden.
Volg ons zeker op instagram voor de laatste nieuwtjes!
Wat zijn archetypes?
De term ‘archetype’ komt uit het oud Grieks en betekent original pattern: een origineel patroon.
Plato sprak al over een voorloper van archetypes en legde daarmee de basis voor hoe we archetypes kunnen bekijken, maar het is vooral Carl Jung die archetypes heeft geïntroduceerd.
Archetypen zijn universele, aangeboren modellen in mensen. Het zijn gedragingen of persoonlijkheden die een rol spelen bij het beïnvloeden van menselijk gedrag. Jung suggereerde dat deze archetypen archaïsche vormen van aangeboren menselijke kennis zijn, doorgegeven van onze voorouders. Dat deel zit dus reeds in ons.
Het is iets dat boven tijd staat, boven een plek staat en zelfs boven een taal.
De Engelse definitie klinkt als volgt: “Archetypes are universal patterns of energy that reflect our collective human experience, transcending time, place, and even language.”
Waar komt de informatie vandaan?
Het idee is dat deze concepten gelinkt zijn met onze ziel en dus uit het spirituele rijk komen.
De archetypes nemen doorheen verschillende godsdiensten verschillende vormen aan, maar ze hebben altijd dezelfde basis. Dit zou dus wijzen op een collectief bewustzijn dat universeel en verbindend is.
Een archetype is:
- Universeel gekend en begrepen
- Een soort template dat gekopieerd kan worden en een eigen invulling kan krijgen
- Een patroon of een bepaald gedrag of een psychologische aanleg of dispositie
- Een basis representatie van een onderbewuste ervaring
Een voorbeeld van een collectief idee dat we overal ter wereld als hetzelfde aanvaarden, is het idee van een moederfiguur. We hebben allemaal hetzelfde idee over wat een moeder of een zorgfiguur is.
Volgens Plato gaat het om mentale vormen die verweven zijn met onze ziel, nog voor we geboren zijn. We kunnen het beschouwen als informatie die opgeslagen zit in onze ziel, nog voordat we geboren worden.
Het collectieve onderbewustzijn is niet eigen aan één persoon, we erkennen het allemaal collectief. Het gaat om principes die je als kind gewoon begrijpt zonder dat je er uitleg voor nodig hebt. We kunnen dus spreken van een kruising of overlap tussen psychologie en spiritualiteit.

Welke twaalf archetypes heeft Jung in beeld gebracht?
- The Self
- The Anima
- The Animus
- The Shadow
- The Persona
- The Father
- The Mother
- The Child
- The Wise Old (Sage)
- The Hero
- The Trickster
- The Maiden
Meer informatie over de twaalf archetypes zoals Jung ze heeft omschreven en in beeld gebracht, kan je terugvinden in het boek ‘Archetypes and the Collective Unconscious’.
Ondertussen zijn diens theorieën ontzettend geëvolueerd.
Het boek ‘The Hero and the Outlaw’ van Margaret Mark en Carol Pearson biedt een overzicht van de twaalf types waar we vandaag mee werken.
Welke verschillende archetypes kunnen we vandaag de dag van elkaar onderscheiden?
1. The Innocent
- Motto: Vrij om mezelf te zijn
- Basis verlangen: om het paradijs te bereiken
- Doel: gelukkig zijn
- Grootste angst: gestraft worden om iets goeds of fouts te doen
- Strategie: dingen juist doen
- Zwakke plek: saai zijn door hun onschuld
- Talent: vertrouwen en optimisme
- Ook bekend als: Utopian, traditionalist, naief, mystic, saint, romantic, dreamer
- Griekse mythologie: Dionysus of Bacchus (goden van het feest en de vrijheid)
- Tarot: de dwaas/fool
2. The Everyman
- Motto: Alle mannen en vrouwen zijn gelijk
- Basis Verlangen: om mensen te verbinden
- Doel: om erbij te horen
- Grootste angst: uitgesloten worden of opvallen in de menigte
- Strategie: het ontwikkelen van normale, bruikbare kwaliteiten, nuchtere kijk hebben
- Zwakke plek: zichzelf verliezen in de menigte en oppervlakkige relaties
- Talent: realisme, empathisch, oprecht
- Ook bekend als: girl/boy next door, de realist, de stijve hark, de brave burger, de kudde
- Griekse mythologie: Eirene of Pax (godin van de vrede en wordt afgebeeld in beelden over “good sence” hebben)
- Tarot: Matigheid/temperance
3. The Hero
- Motto: Waar een wil is, is een weg
- Basis Verlangen: je waarde laten zien door heroïsche daden
- Doel: deskundige zijn op een vlak dat de wereld verbetert
- Grootste angst: zwakheid en lafheid
- Strategie: zo sterk en capabel mogelijk zijn
- Zwakke plek: arrogantie en de constante nood om te strijden
- Talent: competent en moed
- Ook bekend als: de krijger, de superheld, de soldaat, de dragon slayer, de winnaar en de teamspeler
- Griekse mythologie: Achilles
- Tarot: (er is niet één kaart die het samenvat;) The chariot/zegewagen – Strength/kracht – The hanged man/gehangene
4. The Caregiver
- Motto: Zie je naaste graag, zoals je jezelf graag ziet. (moederfiguur)
- Basis Verlangen: voor anderen zorgen en ze beschermen
- Doel: anderen helpen
- Grootste angst: ondankbaarheid en egoïsme
- Strategie: dingen doen voor anderen
- Zwakke plek: martelaar worden of uitgebuit worden
- Talent: compassie en genereus zijn
- Ook bekend als: de heilige, altruisme, ouder, helper en supporter
- Griekse mythologie: Asclepius (god van de geneeskunde)
- Tarot: de keizerin/empress
5. The Explorer
- Motto: Sluit me niet op
- Basis Verlangen: vrijheid om te ontdekken wie ze zijn door de wereld te verkennen
- Doel: om een beter, meer authentiek leven te leiden waaruit ze voldoening halen
- Grootste angst: gevangen zijn, aanpassen aan de norm en onvervuld zijn
- Strategie: reizen, nieuwe ervaringen opdoen, ontsnappen aan de saaiheid
- Zwakke plek: doelloos rondzwerven, kluizenaar
- Talent: autonomy, ambitie, authenticiteit
- Ook bekend als: de verkenner, de wanderer, individualist, pelgrim
- Griekse mythologie: Hermes (god met de vleugels aan de schoenen)
- Tarot: De wereld/world
6. The Rebel
- Motto: Regels zijn er om te breken
- Basis Verlangen: wraak en revolutie
- Doel: omgooien wat niet werkt
- Grootste angst: onmacht en ineffectief
- Strategie: disrupten, vernietigen en shockeren
- Zwakke plek: donkere kant en misdaad
- Talent: schandalig zijn, absolute vrijheid
- Ook bekend als: de outlaw, revolutionair, wild man/woman, misfit, buitenbeentje
- Griekse mythologie: Prometheus – de rebel titan die vuur stal van Zeus om aan de mens te geven (ingaan tegen bestaande structuren)
- Tarot: De dood/death (lijkt luguber, maar komt terug op de donkere kant en de revolutie: dingen stopzetten zodat er iets nieuws kan komen)
7. The Lover
- Motto: Jij bent de enige voor mij
- Basis Verlangen: intimiteit en ervaringen
- Doel: in een relatie zijn met mensen, werk en de omgevingen die ze graag hebben
- Grootste angst: een muurbloempje zijn, alleen zijn, niet gewild of niet geliefd zijn
- Strategie: meer fysiek en emotioneel aantrekkelijk worden
- Zwakke plek: te veel bezig met anderen te pleasen en risico op hun identiteit te verliezen
- Talent: passie, dankbaarheid, appreciatie en commitment
- Ook bekend als: de partner, vriend, sensueel, team-builder
- Griekse mythologie: Eros
- Tarot: De geliefden/lovers
8. The Creator/Artist
- Motto: Als je het je kan inbeelden, dan kan het realiteit worden
- Basis Verlangen: dingen creëren van blijvende waarde
- Doel: een visie werkelijkheid maken
- Grootste angst: een matige visie of oplevering
- Strategie: artistieke controle of talent ontwikkelen
- Zwakke plek: perfectionisme en slechte beslissingen
- Talent: creativiteit en verbeelding
- Ook bekend als: uitvinder, muzikant, schrijver, dromer
- Griekse mythologie: Apollo (was van veel god, maar ook van kunst en creativiteit)
- Tarot: De ster/star (creatie)
9. The Jester
- Motto: Yolo
- Basis Verlangen: in het moment leven en van alles genieten
- Doel: plezier maken en de wereld opfleuren
- Grootste angst: saai leven hebben of saai gevonden worden
- Strategie: spelen, grappen maken, komisch zijn
- Zwakke plek: frivoliteit en tijd verspillen
- Talent: plezier
- Ook bekend als: de dwaas, de lolbroek, komiek
- Griekse mythologie: Gelos (de god van de lach), ook gelink met Dionysus
- Tarot: De duivel/devil – Fool (de dwaas) – de joker in een gewone kaartenset past er eigenlijk het best bij
10. The Sage
- Motto: De waarheid gaat je redden
- Basis Verlangen: de waarheid ontdekken
- Doel: intelligentie en analyse gebruiken om de wereld te begrijpen
- Grootste angst: misleid worden en onwetendheid
- Strategie: kennis opdoen, zelf-reflectie en processen begrijpen
- Zwakke plek: te veel oog voor detail, blijven studeren en nooit iets doen
- Talent: wijsheid en intelligentie
- Ook bekend als: de expert, academici, detective, de eeuwige leerling, de adviseur, de denker, filosoof, onderzoeker, planner, professioneel, mentor, leraar
- Griekse mythologie: Athena, godin van de wijsheid
- Tarot: De hermiet/hermit
11. The Magician
- Motto: Ik maak dingen realiteit
- Basis Verlangen: de fundamentele wetten van het universum begrijpen
- Doel: om dromen waar te maken
- Grootste angst: ongewenste negatieve gevolgen veroorzaken
- Strategie: een visie ontwikkelen en daarbij leven
- Zwakke plek: manipulatief zijn
- Talent: win-win situaties vinden
- Ook bekend als: de visionair, uitvinder, leider, sjamaan, healer
- Griekse mythologie: Hecate (godin van de maan en de magie)
- Tarot: De magier/magician
12. The Ruler
- Motto: Power isn’t everything, it’s the only thing
- Basis Verlangen: controle
- Doel: een winstgevende en succesvolle familie of community creëren
- Grootste angst: chaos en de macht verliezen
- Strategie: macht uitoefenen
- Zwakke plek: autoritair zijn en niet delegeren
- Talent: verantwoordelijkheid en leiderschap
- Ook bekend als: de baas, de koning, de politieker, het rolmodel, manager
- Griekse mythologie: Zeus
- Tarot: De keizer/emperor
Kijk eens welke archetypen bij jou een belletje doen rinkelen. Je hebt altijd aspecten van meerdere archetypen. Deze liggen ook niet vast, maar kunnen veranderen. Sommigen overlappen elkaar of werken samen.
Je kan ook eens beroep doen op de twaalf sterrenbeelden en de link proberen maken.
Onthou vooral dat het ene systeem niet beter is dan het andere. Ze bieden beide verschillende inzichten.
Ze kunnen je wel een kijk geven op de dingen of elementen aanreiken om dingen beter te gaan begrijpen.
Voor nog meer inspiratie: luister zeker ook nog een keertje naar onze Podcastaflevering over de Dosha’s uit de ayurveda.
Als je alles samen optelt, kom je uit op maar liefst 300 verschillende archetypes.
Dromen
“Just as we do not create our dreams, but they happen to us, so we do not invent the persons of myth and religion [i.e., the gods]; they, too, happen to us.” (emphasis Hillman’s)
Zoals bovenstaande quote aantoont, hebben we geen controle over onze dromen. De verschillende persoonlijkheden volgens de archetypen kunnen in onze dromen naar boven komen.
Jung was veel bezig met het onderbewustzijn en dromen. Hieruit vloeit het idee voort dat die archetypes uit iets komen dat groter is dan onszelf.
Waarom bestaat dit?
– Het zorgt voor een bepaalde vorm van voorspelbaarheid zodat je kan gaan inschatten hoe een bepaald figuur in een bepaalde situatie zou reageren.
– Het triggert emoties: innerlijke wereld met fantasie en vrijheid spelen
elk archetype is gelinkt aan een bepaalde emotie
– Het geeft zingeving waardoor je vat krijgt op de wereld.
Hoe kan je er zelf mee aan de slag gaan?
Kijk eens naar de verschillende archetypes en welke daarvan bij jou voorkomen.
Beperk jezelf zeker niet tot bestaande archetypes, maar geef jezelf de ruimte om eigen archetypes te gaan ontwikkelen, zowel qua uiterlijk als eigenschappen. Maak er ook gerust jouw eigen gender van. Archetypes zijn genderneutraal en je kan er zelf voor kiezen of je er een vrouwelijke of mannelijke energie aan linkt.
Een andere optie is om eens te kijken welke types jouw ouders zijn en of je iets van hun hebt overgenomen. Welke overeenkomsten zijn er? Zijn ze deel van jou, of van jouw ouders?
Je kan archetypes ook gaan oproepen: bv. de jester oproepen als er nood is aan fun of plezier. Zie het als een kracht die je kan gaan gebruiken op bepaalde momenten.
Stel op die manier jouw eigen pantheon of team samen of creëer een uniek figuur voor jezelf waarin de verschillende archetypes samenkomen die jou aanspreken en representeren.
Neem er ook eens je tarotkaarten bij en trek een kaart uit de grote arcana. Maak connectie met het archetype dat op je kaart vertegenwoordigd staat.
Waarvoor staat dit voor jou? Beeld je in dat je in de kaart zit. Wat gebeurt er? Wat doe je? Welk gesprek heb je met de figuur in de kaart? Welke vragen stel je aan die figuur? Ben jij die figuur?
De journallingfans kunnen ‘the active imagination’ oefening maken voor meer zelfkennis.
Oefening:
- Nodig een archetype bij je uit. Kies op voorhand een archetype uit en koppel er een bepaalde verpersoonlijking aan (Hoe die eruit ziet). Sluit je ogen en zie die persoon voor je. Wacht af en kijk wat er gebeurt.
- Ga een gesprek aan met dit archetype.
- Noteer in je dagboek het gesprek en de beelden die naar boven kwamen terwijl je in de meditatie zat.
Blijf dit herhalen en volhouden tot wanneer de weerstand wegvalt. Je zal al resultaat zien wanneer je dit een week lang elke dag 10 minuten doet.
We eindigen graag met nog enkele boekentips voor degene die zich graag nog meer in deze archetypes verdiepen:
- Embracing Our Selves van Hal en Ira Stone
- Inner Work van Robert Johnson (werk met een therapeut om in je onderbewustzijn te graven)
Tune into your archetypes and go spread your magic!
Over Heksen Dragen Sneakers
Heksen Dragen Sneakers is een podcast over spiritueel leven in een moderne wereld. In deze podcast delen we onze ervaring en verhalen met jullie, babbelen we met gasten over hun kijk op spiritualiteit en willen we jullie inspireren om met een vleugje magie en een no nonsense attitude in het leven te staan.
Host: Lana
Sound: Bram
Shownotes: Roxane