Je kent het gebruikelijke verhaal wel over de heks van eeuwen terug: ergens in de middeleeuwen of vroegmoderne tijd gebeuren er onverklaarbare dingen en de ‘schuld’ hiervan wordt meteen op de schouders van een vrouw gelegd die niet past binnen het maatschappelijk gewenste plaatje van toen. Een vrouw die misschien geneesmiddelen van kruiden maakt en daarmee zieken kon genezen, of gewoon een vrouw die tekenen van autisme vertoont.
Dat laatste overkwam de 14-jarige Anneken Faes uit Nijlen. Ze leefde aan de rand van de samenleving in 1589, in een periode met opvallend veel misoogsten en ziektes. Doordat ze waarschijnlijk autisme had, oogde ze wat vreemd, wat mensen snel bang maakte. Op bevel van het schepencollege van Lier werd ze gemarteld en gedwongen om te zeggen wie de andere heksen waren. Anneken noemde Anna Cops en Cathelyne Van den Bulcke en kon er zo vanaf komen met enkele ‘lichte’ straffen.
Dit werkte vaak als een domino-effect; om het martelen te doen stoppen noemden ze andere namen en bekenden ze. Maar Cathelyne Van den Bulcke maakte in Lier een einde aan zo’n domino-effect. Zij beschuldigde geen andere vrouwen, terwijl ze wist dat ze op de brandstapel terecht zou komen. Na gruwelijke folteringen bekende Cathelyne dat ze seks had gehad met de duivel en om was gegaan met weerwolven. Cathelyne werd gewurgd en belandde uiteindelijk op de brandstapel. En zo werd de laatste beschuldigde heks in Lier verbrand.
Op de Grote Markt in Lier ligt een eenvoudige gedenksteen met het opschrift ‘Heksensteen. Markeert volgens overlevering de plaats waar de laatste heks in Lier werd verbrand.’ Nogal beknopt en tegelijk vaag. Bovendien klinkt het alsof de straf terecht was, zegt een lokale heemkundige vereniging. Het waren zij die vroegen om de bovenstaande vrouwen te herstellen in eer.
Op woensdag, 20 januari 2021, exact 431 jaar geleden toen Cathelyne werd verbrand, vond een kleine ceremonie plaats op de Grote Markt van Lier. De burgemeester was aanwezig, samen met iemand van het comité én zelfs een nakomeling van Cathelyne. De straf die het schepencollege toen uitsprak, werd onterecht uitgesproken en verviel dus eindelijk. En zo werden Cathelyne, Anneken en Anna volledig in eer hersteld.
Lier is niet de eerste stad die spijt uitdrukt over heksenvervolgingen. Het Duitse Keulen begon hiermee, gevolgd door Nieuwpoort dat in 2012 eerherstel uitsprak aan 17 verbrande heksen. Drie jaar later volgde ook Diksmuide, zij spraken eerherstel uit aan maar liefst 37 heksen. Laat dit het begin zijn van nog een heleboel steden in de wereld die zich ook excuseren voor het onterecht martelen en verbranden van onschuldige vrouwen.
About Post Author
